Dyrektywa Travel Rule wejdzie w życie 30 grudnia 2024 roku i fundamentalnie zmieni rynek kryptowalut. Ta regulacja wpłynie na sposób przeprowadzania transakcji kryptowalutami i opiera się na rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1113. Te zmiany wpłyną zarówno na użytkowników indywidualnych, jak i na podmioty świadczące usługi w branży kryptowalutowej.
Należy pamiętać, że konieczność dostosowania się do nowych wymogów prawdopodobnie przełoży się na wyższe koszty usług kryptowalutowych, co może stanowić barierę dla części uczestników rynku.
Spis treści
Czym jest Travel Rule?
Travel Rule to zbiór przepisów opartych na wytycznych Financial Action Task Force (FATF), których głównym celem jest zwiększenie transparentności rynku kryptowalutowego oraz walka z procederem prania pieniędzy (AML) i finansowaniem terroryzmu (CFT). Regulacja ta wprowadza kompleksowe zasady dotyczące transferu środków pieniężnych oraz aktywów kryptograficznych w Unii Europejskiej. Główne Travel Rule cele zapewniają dostępność informacji o nadawcy i beneficjencie w następujących celach:
- Pomoc organom ścigania w wykrywaniu, prowadzeniu dochodzeń, ściganiu i śledzeniu terrorystów lub innych przestępców oraz ich aktywów.
- Ułatwienie jednostkom wywiadu finansowego kontroli podejrzanych lub nietypowych transakcji.
- Wyposażenie zleceniodawców, pośredników i beneficjentów VASP oraz instytucji finansowych w środki umożliwiające identyfikowanie i zgłaszanie podejrzanych transakcji, zamrażanie środków i zapobieganie transakcjom z udziałem osób lub podmiotów objętych sankcjami.
Czym jest VASP – dostawca usług związanych z aktywami wirtualnymi?
VASP (Virtual Asset Service Providers) to dostawcy usług związanych z aktywami wirtualnymi, czyli podmioty, które przeprowadzają wymianę między różnymi formami aktywów wirtualnych lub między aktywami wirtualnymi a walutami fiducjarnymi. VASP może również przenosić wirtualne aktywa, administrować nimi lub nadzorować ich sprzedaż przez biuro emitenta.
Zgodnie z definicją Financial Action Task Force (FATF), dostawcą usług w zakresie aktywów wirtualnych może być każda osoba fizyczna lub prawna, która prowadzi jedną lub więcej z tych czynności. Definicja ta nie obejmuje jednak wydawców oprogramowania, których produkty tworzą nowe wirtualne aktywa.
Zmiany Travel Rule na rynku kryptowalut
Zmiany Travel Rule, które dotkną rynku kryptowalut, są ogromne i dotyczą praktycznie każdego uczestnika tej wymiany. Trzeba także pamiętać, że wytyczne generalnego inspektora informacji finansowej dają bardzo mało czasu firmom na wdrożenie unijnych regulacji. Ciekawym jest fakt, że nasz kraj wyprzedza pozostałe państwa UE, gdyż tam Travel Rule zacznie obowiązywać pod koniec czerwca 2025 roku. Sprawdź, jak ta dyrektywa wpłynie na rynek:
Identyfikacja użytkowników w Travel Rule
Obowiązkowe dane osobowe – każda transakcja będzie wymagała podania szczegółowych informacji o nadawcy i odbiorcy, w tym:
- mienia i nazwiska (lub nazwy firmy);
- Adresu lub innych identyfikatorów (np. numeru dowodu osobistego);
- Szczegółów dotyczących portfela kryptowalutowego;
Nowe procedury weryfikacyjne
- Weryfikacja portfeli – użytkownicy muszą udowodnić, że kontrolują portfel źródłowy;
- Podpis cyfrowy – wymagane będzie potwierdzenie własności portfela poprzez podpis cyfrowy
- Dokumentacja źródła środków – w niektórych przypadkach konieczne będzie udokumentowanie pochodzenia środków
Regulacje Travel Rule dla portfeli prywatnych
- Zwiększony nadzór – transakcje z portfelami prywatnymi (self-hosted wallets) podlegają szczególnej kontroli;
- Dodatkowe wymagania – konieczność potwierdzenia własności portfela docelowego;
- Możliwość wstrzymania transferu – giełdy mogą blokować transakcje do momentu dostarczenia wymaganych informacji;
Travel Rule a użytkownicy prywatni
Największą zmianą będzie całkowite pożegnanie z anonimowością transakcji. Każdy transfer kryptowalut będzie wymagał ujawnienia danych osobowych, podobnie jak ma to miejsce w tradycyjnej bankowości. Dodatkowo musimy przygotować się na dłuższy czas realizacji transakcji – nowe procedury weryfikacyjne mogą znacząco wydłużyć proces przelewów.
Jak zmienią się giełdy i kantory?
Podmioty świadczące usługi kryptowalutowe VASP czeka prawdziwe wyzwanie. Będą musiały:
- Wdrożyć zaawansowane systemy weryfikacji klientów;
- Przechowywać i raportować dane o transakcjach;
- Zainwestować w nową infrastrukturę techniczną;
- Zatrudnić dodatkowy personel do obsługi procesów weryfikacyjnych;
Travel Rule – podsumowanie
Wprowadzenie Travel Rule niesie ze sobą zarówno szanse, jak i wyzwania dla rynku kryptowalut. Z jednej strony, nowe regulacje znacząco zwiększą bezpieczeństwo transakcji i ochronę przed oszustwami, co może przyczynić się do profesjonalizacji całego sektora. Ta większa transparentność prawdopodobnie przyciągnie inwestorów instytucjonalnych i wzmocni zaufanie do rynku krypto. Jednak medal ma też drugą stronę – skomplikowane procedury mogą zniechęcić nowych użytkowników do wejścia na rynek, a utrata prywatności transakcji i zwiększona kontrola nad prywatnymi transferami stoją w sprzeczności z pierwotną ideą kryptowalut.
