Od 5 października zostaną wprowadzone duże zmiany w dzierżawie i sprzedaży gruntów rolnych. Dodatkowo modyfikacji ulegną przepisy o zasiedzeniu nieruchomości, fundacjach rodzinnych oraz Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa. Co się zmienia, będzie łatwiej, a może trudniej? Wyjaśniamy.
Nowelizacje ustaw o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o kształtowaniu ustroju rolnego wejdą w życie 5 października, a przyjęto 13 lipca 2023 roku. Ich celem jest zwiększenie efektywności zarządzania zasobami rolnymi w kraju oraz dokładniejszemu definiowaniu i poprawie wdrażania regulacji dotyczących obrotu gruntami rolnymi w sektorze prywatnym. Modyfikacje w pozostałych aktach prawnych wynikają z praktyki stosowania istniejących regulacji i dążą do spójności i lepszego ich wdrożenia.
Spis treści
Wycena gruntów rolnych w sektorze prywatnym
Modyfikacja ustawy o strukturze ustroju rolnego wprowadza nowe wymogi dotyczące zgód na zakup nieruchomości rolnych, które wydaje dyrektor generalny KOWR. Poza wcześniejszymi trzema warunkami (potwierdzenie przez sprzedającego brak możliwości sprzedaży gruntów rolnikowi indywidualnemu, zobowiązanie kupującego do prowadzenia działalności rolniczej na zakupionej ziemi oraz zapewnienie, że zakup nie doprowadzi do nadmiernej koncentracji gruntów), wprowadzono kolejny: cena sprzedaży gruntów rolnych nie może być niższa niż 95% wartości podanej w ogłoszeniu o sprzedaży tej nieruchomości.
Dzierżawa gruntów pod farmy fotowoltaiczne
Zmiany wchodzące niebawem w życie mają poszerzyć listę nieruchomości rolnych, które są wyłączone z trybu zarządzania przez Zasoby Własności Rolnych Państwa. Nowe przepisy pozwolą unikać tej zasady, jeśli nieruchomość składa się w 70% z nieużytków lub gruntów klasy VI i VIz i jest przeznaczona do produkcji energii z odnawialnych źródeł poza obszarami chronionymi.
Zadłużony rolnik a dalsza praca w polu
Od października osoby oraz podmioty, które obarczone są długami, będą mogły utrzymać działalność rolniczą. KOWR przejmie od nich grunty rolne i pokryje dług, po czym da im możliwość dzierżawy tychże nieruchomości bez konieczności organizowania aukcji. Jeśli zaś KOWR zdecyduje o sprzedaży tych terenów, dawni właściciele będą mieli priorytet w ich zakupie. Dodatkowo, osoby, które korzystały z gruntów Zasobu bez odpowiednich uprawnień, nie dłużej niż 5 lat przed datą planowanej aukcji, będą mogły wziąć w niej udział.
Zakładanie Ośrodków Produkcji Rolniczej (OPR)
Przepisy, które wejdą w życie 5 października, są zaktualizowane o elementy dotyczące zakładania ośrodków produkcji rolniczej (OPR). Zostały one doprecyzowane i rozszerzone, co jest istotne z uwagi na tereny wracające do ZWRSP od dzierżawców, którzy nie zwolnili się z 30% powierzchni. Dodatkowo lista nieruchomości Zasobu dostępnych do zakupu będzie teraz również wywieszana w miejscowej siedzibie KOWR.
Czynsz za dzierżawę gruntów państwowych
Zaktualizowane przepisy wprowadzają inny sposób ustalania czynszu za dzierżawę nieruchomości rolnych państwa. Kluczowym kryterium będzie cena pszenicy, której wartość będzie opierać się na średniej krajowej cenie skupu z jedenastu ostatnich kwartałów przed terminem uiszczenia czynszu. Będzie to zbliżone do metody ustalania ceny żyta dla celów podatkowych.
Zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego w skrócie:
- Ustawa nie dotyczy teraz nieruchomości rolnych mniejszych niż 0,3 ha.
- Dodano nowe sytuacje, w których kupno ziemi rolnej nie podlega pod tę ustawę.
- Pojęcie „osoba bliska” zostało rozszerzone o rodziców małżonka, macochę i ojczyma.
- Zmieniono przepisy dotyczące kupowania ziemi rolniczej bez zgody Dyrektora KOWR.
- Cena nieruchomości rolnej odnosi się teraz do ceny Głównego Urzędu Statystycznego.
- KOWR ma pierwszeństwo w kupnie ziemi, jeśli jest kilka uprawnień do pierwokupu.
- Dodano, jakie dokumenty trzeba dołączyć do wniosku o zgodę na sprzedaż ziemi w ciągu 5 lat od zakupu.
- Jest więcej sytuacji, w których nie obowiązują restrykcje dotyczące zakupu ziemi rolnej (np. dla parków narodowych czy w przypadku postępowania upadłościowego).
Zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa w skrócie:
- Więcej rodzajów nieruchomości nie jest przeznaczonych do dzierżawy lub sprzedaży na powiększenie gospodarstw rodzinnych.
- KOWR może przekazywać grunty Lasom Państwowym za pomocą umowy, nie tylko decyzji administracyjnej.
- Zaktualizowano przepisy dotyczące dokumentów, które określają charakter nieruchomości.
- KOWR musi ogłaszać nieruchomości do sprzedaży także w swoich oddziałach terenowych.
- KOWR może wykupić nieruchomość rolną i wynająć ją dawnemu właścicielowi.
- Jeśli nieruchomość rolna jest nabywana do wspólności majątkowej małżeńskiej, wystarczy pierwszeństwo jednego z małżonków.
- Pewne nieruchomości są wyłączone z niektórych przepisów, jeśli są przeznaczone na cele inne niż rolnicze.
- Jeśli spłata zostanie odroczona, termin spłaty może być przedłużony o taki sam okres.
- Osoby, które używały nieruchomości bez tytułu prawnego, mogą teraz brać udział w przetargach KOWR.
- Czynsz za dzierżawę jest ustalany na podstawie średniej ceny pszenicy.
