Pieniądz fiducjarny lub waluta FIAT (z łac. fides to wiara) to umowna waluta, która nie ma pokrycia w żadnych rzeczywistych dobrach materialnych, np. kruszcu. Służy do wymiany środków podczas transakcji. Każde państwo odgórnie ustala rodzaj pieniądza fiducjarnego. Za wprowadzanie w obieg waluty FIAT odpowiada bank centralny.
Nazwa „fiducjarny” pochodzi od łacińskiego słowa fides, które oznacza wiarę. Pojęcie symbolizuje zaufanie ludności do waluty, która jest jedynie umowną formą przeprowadzania transakcji.
Przykłady waluty fiducjarnej
Przykładem pieniądza fiducjarnego są banknoty, które mają swoje nominały, ale same w sobie nie posiadają żadnej wartości handlowej. Waluta FIAT to także bilon wykonany z metali nieszlachetnych lub metali szlachetnych (ale tylko w przypadku, gdy wartość nominału przewyższa wartość kruszca).
Wady i zalety waluty FIAT
Na wprowadzenie pieniędzy fiducjarnych miała wpływ potrzeba ułatwienia transportu pieniądza w celu opłacenia transakcji. Początkowo, gdy wartość materiału odpowiadała wartości nominału, przekazywanie pieniędzy było uciążliwe. Właśnie dlatego wprowadzono pieniądz fiducjarny. W ten sposób wyeliminowano trudności związane z przechowywaniem i transportem pieniędzy. Zmniejszyły się również koszty ich produkcji, ponieważ wykorzystanie surowców innych niż kruszce jest zdecydowanie tańsze. Wszystko to wpłynęło na to, że aktualnie korzystamy z płatności elektronicznych, co jeszcze bardziej usprawniło proces przeprowadzania transakcji. Specjaliści uważają, że nie do końca określona wartość pieniądza może prowadzić do kryzysu ekonomicznego, jednak zalety waluty FIAT zdecydowanie przemawiają za jej użytecznością.
FIAT a kryptowaluta
Kryptowaluty to cyfrowe środki reprezentujące walutę. Ze względu na umowny charakter kryptowalut jako systemu płatniczego, można określić je mianem pieniądza fiducjarnego (FIAT). Czy jednak będzie to prawidłowe porównanie? Kryptowaluty to zdecentralizowany środek wymiany, czyli nie podlegający pod żadne państwowe podmioty bankowe. Waluta FIAT jest emitowana i ustalana przez bank centralny, co eliminuje tę cechę w przypadku kryptowaluty. Odpowiedź jest niejednoznaczna i podlega dyskusji.