W lipcu 2023 roku prezydent Andrzej Duda złożył podpis pod ustawą likwidującą użytkowanie wieczyste. Nowe przepisy, które wejdą w życie, pozwolą osobom fizycznym, firmom i spółdzielniom mieszkaniowym na wykup gruntów. Celem tych zmian jest umożliwienie nabycia prawa własności użytkownikom gruntów wieczystych, które do tej pory nie uległy uwłaszczeniu na mocy prawa bądź decyzji administracyjnej.
Żeby nowe prawo weszło w życie, zmieniono ustawy o samorządzie gminnym, o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, o gospodarce nieruchomościami, ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz inne.
Czym jest użytkowanie wieczyste?
Użytkowanie wieczyste jest szczególną formą korzystania z nieruchomości, w której użytkownik wieczysty ma praktycznie wszystkie uprawnienia właściciela gruntu, ale nie jest jego pełnoprawnym właścicielem. W praktyce oznacza to, że osoba lub instytucja mają prawo korzystać z określonej nieruchomości (najczęściej gruntów) przez określony czas, zwykle przez 99 lat. Choć termin „wieczysty” sugeruje, że prawo to jest bezterminowe, w praktyce jest ograniczone, ale może być przedłużane.
Podczas trwania umowy użytkowania wieczystego, użytkownik może korzystać z gruntu, budować na nim nieruchomości, a nawet sprzedać swoje prawo użytkowania wieczystego innemu podmiotowi. Nie może jednak sprzedać samego gruntu, ponieważ nie jest jego pełnoprawnym właścicielem.
Jakie zmiany w użytkowaniu wieczystym?
Wraz z nowelizacją podpisaną przez prezydenta dochodzi do zmian, które mają umożliwić wykup tych gruntów. Ustanowiono warunek, że cena nieruchomości nabywanej przez użytkownika wieczystego, który jest przedsiębiorcą, będzie wynosić co najmniej 20-krotność opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, która była uiszczana do tej pory. W przypadku osób fizycznych kwota wykupu będzie określana na poziomie 20-krotności dotychczasowej opłaty.
Ważną zmianą jest także fakt, że użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej może wystąpić z żądaniem jej sprzedaży na jego rzecz. Żeby to zrobić, taka osoba lub firma ma na to rok od momentu wejścia ustawy w życie. Warto zaznaczyć, że z tego roszczenia wyłączono grunty, na które użytkowanie wieczyste zostało nałożone po 31 grudnia 1997 roku oraz grunty Skarbu Państwa powierzone:
- Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa;
- Agencji Mienia Wojskowego;
- Lasom Państwowym;
- parkom narodowym;
Zgłoszenie chęci wykupienia gruntu będącego własnością Skarbu Państwa wiąże się z kosztem za niego różnym w zależności od wybranej formy płatności. Jeżeli płatność będzie jednorazowa, to kwota będzie wynosić 20 dotychczasowych rocznych opłat za użytkowanie wieczyste. Jeżeli natomiast użytkownik wieczysty wybierze rozłożenie płatności na raty, to cena wzrośnie do wartości 25 rocznych opłat.
Warto pamiętać, że samorządy mają prawo do zastosowania podobnej zasady wyceny, ale mogą także prowadzić indywidualne negocjacje cenowe z potencjalnym nabywcą. Niemniej jednak, cena nie może przekroczyć wartości rynkowej gruntu.
