21 lutego 2025 roku Sejm przyjął ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom, która wprowadza znaczące zmiany w polskim prawie dotyczącym zatrudniania obcokrajowców. Nowa regulacja ma na celu ograniczenie nadużyć, usprawnienie procedur oraz zmniejszenie zaległości w urzędach.
Ustawa została przyjęta przez Sejm 21 lutego 2025 r. Obecnie znajduje się w Senacie – ostateczne wejście w życie zależy od daty zakończenia procesu legislacyjnego i publikacji w Dzienniku Ustaw. Najprawdopodobniej nowe przepisy zaczną obowiązywać w II kwartale 2025 roku.
Kluczowe zmiany wprowadzone przez ustawę
Zniesienie testu rynku pracy
Najważniejszą zmianą jest zniesienie procedury tzw. testu rynku pracy, czyli obowiązku sprawdzenia, czy na miejsce pracy, które ma zająć cudzoziemiec, jest możliwość zatrudnienia osoby bezrobotnej zarejestrowanej w urzędzie pracy. Ta zmiana znacząco upraszcza proces zatrudniania cudzoziemców przez polskich pracodawców.
Zaostrzenie sankcji finansowych
Wprowadzono znaczące podwyższenie kar za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców:
Dotychczasowe przepisy:
Kara grzywny: od 1 000 do 30 000 zł za każdy przypadek
Nowe przepisy:
Kara grzywny: od 3 000 do 50 000 zł za każdy przypadek nielegalnego zatrudnienia
Kontrole bez zapowiedzi
Kontrole u podmiotów powierzających pracę cudzoziemcom będą mogły być przeprowadzane bez zapowiedzi, co zwiększa skuteczność nadzoru nad przestrzeganiem przepisów.
Pełna elektronizacja postępowań
Ustawa przewiduje zapewnienie pełnej elektronizacji postępowań, co ma usprawnić i przyspieszyć załatwianie spraw związanych z zatrudnianiem cudzoziemców.
Dodatkowe zaostrzenia dla wszystkich pracodawców
Nowa ustawa wprowadza również surowsze sankcje za wykroczenia przeciwko prawom wszystkich pracowników, nie tylko cudzoziemców:
Nowe typy wykroczeń i podwyższone kary:
- Zatrudnienie na umowę cywilnoprawną zamiast umowy o pracę – zwiększone sankcje;
- Brak wypłaty wynagrodzenia w określonym terminie – zaostrzenie kar;
- Bezpodstawne obniżenie wynagrodzenia – wyższe sankcje;
- Nieprzestrzeganie przepisów BHP – surowsze kary;
- Nowe wykroczenie: niewypłacenie przez okres co najmniej trzech miesięcy wynagrodzenia za pracę – grzywna od 5 000 do 60 000 zł, a nawet kara ograniczenia wolności;
Reakcje środowisk biznesowych
Uchwalona ustawa spotkała się z dużą krytyką ze strony środowisk biznesowych, szczególnie w zakresie niekonsultowanego wcześniej zwiększenia sankcji za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. W związku z tym istnieje duża szansa, że ostatecznie zostaną uchwalone przepisy w innym kształcie.
Korzyści:
- Uproszczenie procedur – brak konieczności przeprowadzania testu rynku pracy;
- Przyspieszenie zatrudniania – elektronizacja postępowań;
- Zmniejszenie biurokracji – usprawnienie procedur administracyjnych;
Wyzwania:
- Wyższe ryzyko finansowe – znaczne podwyższenie kar za naruszenia;
- Zwiększona kontrola – możliwość kontroli bez zapowiedzi;
- Szerszy zakres odpowiedzialności – nowe sankcje za różne wykroczenia pracownicze;
Przygotowanie do zmian
Pracodawcy powinni już teraz przygotować się na nadchodzące zmiany poprzez:
- Przegląd procedur zatrudniania – szczególnie cudzoziemców;
- Sprawdzenie zgodności z przepisami pracowniczymi – w kontekście nowych sankcji;
- Wdrożenie systemów elektronicznych – w oczekiwaniu na cyfryzację procesów;
- Szkolenie kadry HR – w zakresie nowych przepisów;
- Przygotowanie na kontrole – możliwość niezapowiedzianych wizyt inspektorów;
Podsumowanie
Nowe przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców przynoszą mieszane skutki dla rynku pracy. Z jednej strony upraszczają procedury przez zniesienie testu rynku pracy i elektronizację procesów, z drugiej znacząco podwyższają kary za naruszenia. Ostateczny kształt ustawy może jeszcze ulec zmianie w trakcie prac senackich, szczególnie w kontekście krytyki ze strony środowisk biznesowych. Pracodawcy powinni bacznie śledzić dalsze prace legislacyjne i przygotować się na implementację nowych przepisów.
